Lęk, chociaż nie należy do najprzyjemniejszych, jest zupełnie naturalnym stanem emocjonalnym, który może stanowić odpowiedź na stresujące sytuacje życia codziennego. Odgrywał istotną rolę w procesie ewolucyjnym, ponieważ chronił przed niebezpieczeństwami i pozwalał przetrwać w niesprzyjających warunkach. Chociaż uzasadnione odczuwanie lęku nie stanowi żadnej anomalii, problematyczny może okazać się niekontrolowany, długi i nasilający się stan niepokoju – nawet w sytuacji, kiedy czynnik stresowy w ogóle nie występuje. Grupę zaburzeń psychicznych, która objawia się nadmiernym poczuciem lęku i napięcia, nazywamy zaburzeniami lękowymi. Co to jest, jakie są objawy i jak leczyć zaburzenia lękowe?
Zaburzenia lękowe, inaczej zaburzenia nerwicowe, są jednymi z najczęściej diagnozowanych zaburzeń psychicznych. Zwykle dotykają kobiet, jednak mogą się z nimi borykać także mężczyźni, a nawet dzieci i młodzież. Cechują się występowaniem długotrwałego, nadmiernego i nieuzasadnionego lęku, który ma negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie jednostki. Osoba z tego rodzaju zaburzeniami ma trudności w określeniu konkretnego źródła swojego niepokoju, co dodatkowo wzmaga jej frustrację. Zazwyczaj lęk towarzyszący zaburzeniom jest częściowo lub całkowicie irracjonalny, a jego odczuwanie jest nieproporcjonalne do sytuacji. Skutkuje to obniżeniem nastroju oraz znacznie pogarsza komfort życia pacjenta, paraliżując zdolność do wykonywania nawet najprostszych czynności.
Według Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób do zaburzeń lękowych możemy zaliczyć fobie, zespół lęku panicznego, zespół stresu pourazowego, zespół lęku uogólnionego i zaburzenia kompulsywno-obsesyjne.
Pacjenci, którzy cierpią z powodu niekontrolowanego lęku, mogą odczuwać zarówno symptomy psychiczne, jak i fizyczne. Do najczęstszych objawów psychicznych zaburzeń lękowych zaliczyć można m.in:
Somatyczne objawy zaburzeń lękowych mogą obejmować m.in.:
Warto pamiętać, że objawy zaburzeń lękowych mogą się różnić w zależności od danego pacjenta. Aby ustalić przyczynę symptomów, należy skonsultować się ze specjalistą. Przed wdrożeniem leczenia psychologicznego, dobrze jest wykluczyć podłoże chorobowe wymienionych objawów.
Wielu pacjentów, którzy zauważają niepokojące symptomy, mogące świadczyć o ich występowaniu, zastanawia się, jak wyjść z zaburzeń lękowych.
Jedną z najskuteczniejszych metod leczenia tego rodzaju zaburzeń jest podjęcie terapii w gabinecie psychologa. Najczęściej przy zaburzeniach lękowych zalecana jest terapia poznawczo-behawioralna. Jej celem jest identyfikowanie, a następnie modyfikowanie negatywnych wzorców myślenia oraz zachowań, które wyzwalają lęk.
Podczas terapii pacjent uczy się rozpoznawania myśli, które wywołują niepokój, a następnie pracuje nad ich zmianą. Terapia poznawczo-behawioralna wystawia go również na sytuacje, które budzą w nim lęk, dzięki czemu z czasem reakcja lękowa słabnie.
Kolejną formą terapii może być terapia ekspozycyjna. Jak wskazuje jej nazwa, polega ona na stopniowym narażaniu pacjenta na kontakt z obiektem lęku. Proces ten ma miejsce w kontrolowanych warunkach, dlatego pozwala oswoić się z bodźcem i zmniejszyć odczuwany lęk.
Obok psychoterapii, poziom odczuwanego lęku można zmniejszać także poprzez zmianę nawyków. Regularna aktywność fizyczna, techniki relaksacyjne czy zdrowa dieta mogą wpływać pozytywnie na nastrój, a także redukować uczucie niepokoju, wewnętrznego napięcia i uspokajać umysł.
Jak leczyć zaburzenia lękowe, jeśli psychoterapia nie przynosi oczekiwanych rezultatów? Przy poważniejszych zaburzeniach lękowych, zastosować można farmakoterapię. Najczęściej pacjenci otrzymują leki przeciwlękowe, przeciwdepresyjne lub leki z grupy SSRI. Należy pamiętać, że ich stosowanie powinno przebiegać pod ścisłym nadzorem psychiatry i tylko w uzasadnionych przypadkach.
Odpowiedź na pytanie, jak wyjść z zaburzeń lękowych, nie jest niestety jednoznaczna. Proces leczenia tej grupy zaburzeń często wymaga od pacjentów czasu i cierpliwości. To dość poważny problem zdrowotny, który dotyka coraz więcej osób w różnym wieku. Współczesny pęd życia, pogoń za dobrami materialnymi oraz ogromna ilość informacji i bodźców mogą potęgować poczucie przytłoczenia i niepokoju. Niezwykle ważne jest to, aby osoby z zaburzeniami lękowymi miały dostęp do profesjonalnego wsparcia w postaci psychoterapii, a także do farmakoterapii, jeśli ich stan tego wymaga. Dla dużej grupy pacjentów kluczem do tego, jak wyjść z zaburzeń lękowych i poprawić jakość swojego życia, jest zrozumienie lęku, poznanie jego źródła i nauka panowania nad trudnymi emocjami.
